BTW carrouselfraude: wat is het en hoe voorkom je het?

Door Mischa Masthoff, gepubliceerd op 08-07-2022

Oke mensen, dit wordt een beetje een uitdaging. We gaan het hebben over BTW-carrouselfraude. Maar dan op zo’n manier dat je niet halverwege in slaap valt. En dat is lastig, want het gaat over fiscaliteit (gaap) en fraude (iets wat je niet boeit, omdat je je er niet mee bezig houdt). En toch kan het nare gevolgen voor je hebben als je er onbedoeld betrokken bij raakt. Dus. Pak een stevige kop koffie en lees snel verder...

Wat is BTW carrouselfraude?

Niet om je op ideeën te brengen, maar er zijn veel verschillende manieren waarop een organisatie kan frauderen met de BTW. Wat die manieren met elkaar gemeen hebben is dat de fraudeur per saldo meer BTW van de Belastingdienst terugvraagt, dan hij afdraagt. De verschillen zitten hem in hoe ingewikkeld de fraude wordt opgetuigd.

De ‘aantrekkingskracht’ van frauderen met de BTW wordt veroorzaakt door het feit dat de BTW een zogenaamde aangiftebelasting is. Met andere woorden, de organisatie moet zelf bij de Belastingdienst aangeven hoeveel BTW in rekening is gebracht en hoeveel BTW wordt teruggevraagd. Daarbij vertrouwt de Belastingdienst grotendeels op de aangiften van de organisatie. Teruggaven worden snel verleend en controle door de Belastingdienst vindt slechts beperkt plaats. En waar vertrouwd wordt, wordt gerotzooid.

Een simpel voorbeeld is een ondernemer die één factuur stuurt met BTW, terwijl hij (laten we eerlijk zijn, het zijn altijd mannen ;-)) de in rekening gebrachte BTW niet opgeeft in zijn BTW-aangifte. Of andersom: de ondernemer betaalt geen BTW aan zijn leverancier, maar geeft bij de Belastingdienst wel een bedrag aan betaalde voorbelasting op. BTW carrouselfraude is een meer geavanceerde variant hierop. Door te werken met meerdere leveringen binnen een internationele keten van bedrijven (waarvan er een aantal bewust fraudeert) wordt de opsporing bemoeilijkt en vertraagd. En als je de opsporing maar lang genoeg vertraagt kun je als fraudeur ergens aan het strand liggen, voordat de FIOD bij je (inmiddels failliete of lege) frauderende BV(‘s) aanklopt.

Hoe werkt BTW carrouselfraude?

Ik had beloofd je niet in slaap te laten vallen, dus ik zal je niet vermoeien met alle mogelijke voorbeelden. In plaats daarvan behandelen we er een.

Stap 1. Stel: ondernemer A , gevestigd in Duitsland, levert voor 100 euro goederen aan ondernemer B in Nederland. Dit is een zogenaamde grensoverschrijdende levering binnen de EU. Daarom hoeft er geen BTW in rekening te worden gebracht. Ondernemer A brengt dan ook geen BTW in rekening aan ondernemer B.

Stap 2. Ondernemer B verkoopt vervolgens de goederen aan ondernemer C (ook gevestigd in Nederland) en brengt daarbij 21% BTW in rekening. Ondernemer C betaalt dus 121 euro. Die BTW moet ondernemer B afdragen aan de Belastingdienst, maar dit doet hij niet. Interessant feitje: ondernemer B wordt in vaktermen ook wel een ‘ploffer’ genoemd. De schakels in de handelsketen na de ploffer worden ‘buffers’ genoemd.

Stap 3. Ondernemer C trekt de 21 euro die hij als BTW heeft betaald aan ondernemer B af als voorbelasting. Onder aan de streep hebben de goederen hem dus 121 (aankoopprijs inclusief BTW) – 21 (afgetrokken voorbelasting) = 100 euro gekost.

Stap 4. Ondernemer C verkoopt de goederen vervolgens weer voor 100 euro aan ondernemer A in Duitsland. De carrousel kan vervolgens weer van voren af aan beginnen.

In dit versimpelde voorbeeld draaien de ondernemers A en C ieder rondje quitte. Ondernemer B verdient ieder rondje 21 euro en de Belastingdienst verliest ieder rondje 21 euro. Waarschijnlijk zitten de ondernemers A en C in dit voorbeeld met ondernemer B in een complot, omdat ze zelf niks aan de transacties verdienen. Maar in de praktijk zijn er veel verschillende varianten van BTW carrouselfraude. Ook varianten waarin de ondernemers A en C (en misschien ook wel ondernemers D, E en F) nietsvermoedende ondernemers te goeder trouw zijn.

Platgezegd: hoe meer schakels er in de carrousel zitten en hoe groter de verwevenheid tussen frauderende en niet-frauderende bedrijven, hoe lastiger de opsporing.

Wat kunnen de gevolgen zijn van BTW carrouselfraude?

Als organisatie kun je, zowel aan de crediteurenkant als aan de debiteurenkant, ongewild betrokken raken bij btw-carrouselfraude. Dat kan vervelende gevolgen hebben. Zo kan de aftrek van de voorbelasting door de Belastingdienst worden geweigerd of kan het toepassen van het 0%-tarief niet worden toegestaan.

Voor een aantal artikelen geldt een verhoogde aansprakelijkheid. Dat betekent dat als er ergens in de keten BTW-fraude wordt gepleegd elke betrokken organisatie die wist of had moeten weten dat er sprake was van fraude hoofdelijk aansprakelijk kan woorden gesteld voor het volledige niet afgedragen BTW-bedrag. De verhoogde aansprakelijkheid geldt kortgezegd voor computerapparatuur en programmatuur, foto-, film- en geluidsapparatuur en diverse landvoertuigen (voor een meer uitgebreide opsomming verwijzen we je naar de site van de Belastingdienst).

Organisaties behouden hun recht op aftrek van voorbelasting of op het toepassen van het 0%-tarief als zij niet wisten of niet hadden kunnen weten dat zij deelnamen aan BTW carrouselfraude en zij er ‘alles’ aan hebben gedaan om hierbij niet betrokken te raken. Zelfs als later toch mocht blijken dat hun transacties hebben plaatsgevonden in een keten waarin BTW carrouselfraude is gepleegd.

Hoe voorkom je BTW carrouselfraude?

Het is daarom belangrijk dat je je handelsrelaties ‘kent’. Controleer bijvoorbeeld of je handelsrelaties een geldig KvK-nummer hebben. Of doe regelmatig een VIES-check, waarbij je de BTW-nummers van je handelsrelaties controleert op juistheid. Probeer ook aan te kunnen tonen dat je dit soort controles hebt gedaan. Bijvoorbeeld door de uitkomsten van je VIES-check via wijcontrolerenjedata.nl op te slaan in een pdf-bestand en dat te bewaren. Daarnaast zijn er verschillende signalen waar je alert op moet zijn. Voorbeelden zijn: partijen die je aangeboden krijgt onder de marktprijs, leveranciers die al op voorhand aangeven aan welke partijen je de goederen weer kunt doorverkopen, enzovoorts

Tot slot

Om te beginnen: je bent er nog! Wat goed dat je tot hier gekomen bent! Nu je volledig op de hoogte bent van de wondere wereld die BTW-carrouselfraude heet, is het tijd voor actie! Begin eens met het controleren van de BTW-nummers van je handelrelaties. Of beter nog, laat ons het (gratis) voor je doen. Dan vertellen we je daarna graag over leuke dingen. Zoals over de ontwikkeling van ons Machine Learning taalmodel.